Leyla ALTINTAŞ / Uzm. Fizyoterapist / Fiziksel Sağlık

SKOLYOZ (OMURGA EĞRİLİĞİ)

Skolyoz, en sık ergenlikten hemen önce büyüme çağında ortaya çıkan omurganın yana doğru eğrilmesine ve omurganın dönmesine denir. Skolyozun nedeni bilinmemektedir. Ergenlerin yaklaşık %3'ünde skolyoz vardır. Çoğu skolyoz vakası başlangıcında hafif seyiretmekte olup hastanın bulunduğu durum, yaş, yaptığı işe göre gelişiminde farklılık gözlenmektedir, ancak çocuklar büyüdükçe bazı omurga deformiteleri daha şiddetli olmaya başlar. Şiddetli skolyoz vücudu engelleyici olabilir. Özellikle şiddetli bir omurga eğriliği, göğüs içindeki boşluk miktarını azaltarak akciğerlerin düzgün çalışmasını zorlaştırabilir. Hafif skolyozu olan çocuklar, eğriliğin kötüleşip kötüleşmediğini görmek için genellikle X-ışınları ile yakından izlenir. Bazı çocukların eğriliğin kötüleşmesini önlemek için bir destekleyici takması gerekebilir. Diğerleri, skolyozun kötüleşmesini önlemek ve ciddi skolyoz vakalarını düzeltmek için ameliyat gerektirebilir.
Skolyozun belirtilerine gelirsek; düz olmayan omuzlar, diğerinden daha belirgin görünen bir omuz kemiği, eşit olmayan bel oyuğu, bir kalçanın diğerinden daha yüksek olması gibi belirtiler ile karşılaşabiliriz.
Günümüzün en belirgin hastalığı olmasına rağmen skolyoz farkındalığı ne yazıkki ülkemizde hala ciddiye alınmamaktadır. Çocuğunuzda skolyoz belirtileri fark ettiğinizde doktorunuza gidin. Bununla birlikte, hafif eğrilikler, yavaş yavaş ortaya çıktıkları ve genellikle ağrıya neden olmadığı için ebeveyn veya çocuk bilmeden gelişebilir. En önemlisi ebeveyinlerin çocukların sırtlarını düzenli periyotlar ile gözlemlenmelilerdir.
Gelelim tedavisine, geçmişten günümüze gelen ne yazıkki yanlış bilinen tedavisi ise yüzmektir. Son 5 yıldır yapılan araştırmalarda yüzmenin skolyozu iyileştirdiğine dair bir kaynakça yoktur. Günümüzde en etkin skolyoz tedavi yöntemi ‘schroth’ tekniğidir. Schroth yöntemi, 1921 yılında kendisi de skolyoz olan Katharina Schroth tarafından bulunan, önce Almanya’da  günümüzde ise tüm dünyada yaygınlaşan bir egzersiz konseptidir. Skolyozun 3 boyutlu bir deformite olması sebebine dayanarak oluşturulan Schroth yöntemi, bozulmuş vücut dengesini tüm düzlemlerde yeniden düzeltmeyi amaçlar. Dengesiz duruşun düzeltilmesi ve düzeltilmiş duruşun günlük yaşamda devamının sağlanmasını hedefler. Skolyoz için özelleştirilmiş 3 boyutlu Schroth yöntemi başlıca; rotasyonel solunum,kalça düzeltme, gövde bölgesinin güçlendirilmesi, doğru pozisyonlama, masaj, germe uygulamaları, simetrik farkındalık odaklı günlük yaşam aktivitelerini içermektedir. Bilinçli solunum skolyozdan etkilenen göğüs kafesinin tekrar düzeltilmesi için kullanılır ve Schroth yönteminin en önemli yapı taşlarından bir tanesidir. Nefes tekniği, eğriliğin şekline ve yönüne göre özel olarak belirlenir.
Schroth yöntemi eğriliğe göre özel pozisyonlamaları ve üç boyutlu egzersizleri içerir. Bu yüzden sadece bu alanda uzmanlaşmış fizyoterapistler tarafından egzersiz reçetelemesi yapılabilir.
Skolyozun tipine ve yönüne göre omurgayı olması gereken hatta yaklaştıracak özel pozisyonlar bazı materyaller (havlu, pirinç torbası, silindir ve bloklar vb.) kullanılarak öğretilir. Pozisyonlamalar öğretildikten sonra basitten zora doğru yine kişiye özel planlanan egzersizlere başlanır.