Leyla ALTINTAŞ / Uzm. Fizyoterapist / Fiziksel Sağlık

MS HASTALIĞI (MULTİPL SKLEROZ)

MS (Multipl Skleroz) hastalığı; kas güçsüzlüğü, dengede bozukluk, yürüme ve konuşma güçlüğü şeklinde belirtiler veren  ve merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Merkezi sinir sisteminde etkilenen bölgeye ve etkilenme derecesine göre hastalığın türü ve şiddeti de kişiden kişiye değişebilmektedir. MS hastalığında, beyin ve omuriliğin kontrolündeki herhangi bir fonksiyonda kayıplar yaşanabilmektedir.
Sinir hücreleri vücutta iletilerin taşınmasında görev yapar. Sinir hücrelerinin etrafıda myelin kılıf denilen ve iletilerde etken bir yapı bulunmaktadır. MS hastalığında vücudun bağışıklık sistemi bu myelin kılıfları kendine tehdit olarak algılar ve onları yok etmeye yönelik çalışmaya başlar.  O bölgede iltihabi bir reaksiyon oluşturur ve myelin kılıfların çalışmasını bozar böylece ileti oluşamadığı için etkilenen bölgedeki görev neyse o görev geröekleşemeyecek ve ona uygun belirtiler vermeye başlayacaktır. MS kronik bir hastalıktır. Ataklar şeklinde kendini gösterir, atakların süresi ve etkileri hastalığın şekline göre değişkenlikler gösterirken bazı ataklar daha hafif seyreder ve vücutta oluşturduğu etkiler geçici olabilir. Bazı daha şiddetli ataklarda ise etkiler kalıcı olup hastalığın seyrini değiştirebilir.
Genellikle genç yaşlarda görülen MS (Multipl Skleroz) hastalığı, sıklıkla 20-40 yaşları arasında ortaya çıkmaktadır. Kadınlarda erkeklere oranla iki kat fazla görülebilmektedir. MS hastalığı temelde oto-immün bir mekanizmaya sahip olduğundan, tip 1 diyabet hastalığı, iltihaplı bağırsak hastalıkları veya Hashimoto tiroiditi gibi oto-immün özellikteki hastalıkları olan kişilerde MS gelişim riski daha fazladır. Hastalık temelde kalıtımsal bir özellik göstermez. Bir başka deyişle, anne-babadan çocuğa geçiş gösteren bir hastalık değildir. Bununla birlikte, ailede MS hastası varlığında, başka bireylerde MS gelişme riski yükselir. Bunun nedeni, bazı tanımlanan genlere sahip kişilerde, bağışıklık sisteminin çevresel faktörlerin etkisiyle myelin kılıfa reaksiyon göstermeye yatkın hale gelmesidir. Bazı toksinler ve çevresel faktörler de hatalığın gelişimini tetikleyebilir. Özellikle soğuk iklime sahip ülkelerde yaşayanlar, günlük alınan gün ışığının az olduğu bölgelerde yaşayanlar (bu nedenle D Vitamini yetersizliği olan) ve sigara içenlerde hastalığa yakalanma riski artmaktadır.
MS Belirtileri :
•    En sık görülen belirtisi günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyen yorgunluk ve halsizliktir.
•Kaslarda güçsüzlük
•Denge kaybı
•Görme kayıpları , çift görme
•Konuşmada güçlük
•Yüzde iğnelenme hissi
•Vücutta uyuşma, karıncalanma
•Ellerde titreme
•Konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık
•Yürümede güçlük
MS  Tedavisi :
Hastalığın belirgin bir tedavisi olmamakla beraber etkilenen bölgelere ve ortaya çıkan  problemlere yönelik tedavi süreci planlanmaktadır. Hastanın yaşam kalitesinin arttırılması en önemli amaçtır. Kullanılan bazı ilaçlar ise hastalığın ataklarının azaltılması ve ilerlemenin durdurulmasına yardımcı olmaktadır. Hastalığın vücutta oluşturduğu nörolojik hasrların giderilmesi ve yaşam kalitesinin arttırılmasında fizik tedavi ve rehabilitasyondan büyük fayda görülmektedir. Kas güçsüzlüğünün giderilmesi için kas kuvvetlendirme egzersizleri, yürüme bozuklukları ve düşmelerin önlenmesi için denge, koordinasyon ve yürüme eğitimi, konuşma güçlüğü ve konuşma bozuklukları için konuşma terapisi, kas kısalıklarının giderilmesi için germe egzersizleri uygulanabilecek rehabilitasyon programlarıdır.
Bu tedavilerle birlikte hatalığın ömür boyu sürecek olmasına bağlı hastanın hastalıkla yaşama adapte olması için psikolojik destek programları da büyük önem kazanmaktadır. Beslenme düzenlemesi de çok önemlidir. Düşük yağ oranı ve yüksek lifli gıdaların tüketilmesi tavsiye edilmektedir.