KOAH (Kronik
Obstrüktif Akciğer Hastalığı), akciğer dokusunun uzun süreli hasarının yol
açtığı hava yolu daralması neticesinde gelişen; öksürük, balgam ve ilerleyici
nefes darlığı ile karakterize; yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir
bir akciğer hastalığıdır.
Hastalık hakkında yapılan büyük çaplı
araştırmalara göre, dünyada KOAH sıklığı yüzde 10,3 olup her yıl yaklaşık 3
milyon kişi KOAH nedeniyle yaşamını yitirmektedir.
Ülkemizde, 2017
yılında yapılan “Türkiye Hane Halkı Sağlık Araştırması: Bulaşıcı Olmayan
Hastalıkların Risk Faktörleri Prevalansı” çalışmasında 15 yaş ve üstü
yetişkinlerin yüzde 3,6’sının şimdiye kadar bir doktor tarafından KOAH tanısı
aldığı tespit edilmiştir. TÜİK tarafından yayımlanan 2022 yılı verileri ise
solunum sistemi hastalıklarının, %13,5 ile ölüm nedenleri arasında üçüncü
sırada yer aldığını, bu ölümlerinin yüzde 4’ünün KOAH nedeniyle gerçekleştiğini
ortaya koymaktadır.
Tüm dünyada KOAH
gelişimine neden olan en önemli risk faktörü tütün kullanımı ve
her türlü tütün dumanına (sigara,
nargile, puro, elektronik sigara, ısıtılmış tütün ürünleri gibi) maruz
kalmadır. Hastaların %90’ndan fazlasında tütün ve tütün ürünleri temel
nedendir. Bunun yanında; odun, kömür, petrol, gaz
gibi fosil yakıtlarla tezek gibi biyokütle yakıtlarının dumanına maruz kalma ve
hava kirliliği gibi solunum yolu irritanları da önemli risk faktörleri arasında
yer almaktadır.
KOAH'ın tanısı, sağlık
kurumlarında basit ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca
konulabilir. Teşhis,
solunum fonksiyon testleri kullanılarak hava akımında azalmaya yol açan
tıkanıklığın belirlenmesi yoluyla doğrulanabilir.
Öncelikli olarak belirtmek gerekir ki KOAH’ta akciğer
fonksiyonlarındaki hızlı bozulmayı yavaşlattığı ispatlanan tek girişim
sigaranın bırakılmasıdır. Hastalığı tedavi etmenin temel amaçları arasında
hastalığın bulgularını hafifletmek, solunum yollarındaki hasarı azaltmak ve
akciğerlerin oksijenlenmesini düzeltmek yer almaktadır.
Bu bağlamda, hastanın;
- Hastalığın seyrini kötüleştiren
alevlenmelerden ve zatürreden korunması için grip ve zatürre aşılarını
yaptırması,
- Aktif yaşam biçimini benimsemesi,
- Tütün ve tütün ürünlerini bırakması için
desteklenmesi,
- Nefes açıcı etkisi olan, “inhaler” olarak
adlandırılan ve solunum yolu ile uygulanan ilaçları düzgün ve düzenli
kullanması, oldukça önemlidir.
Bu noktada Bakanlığımız;
“Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” ve birinci
basamakta çalışan hekimlere yönelik “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığını
Değerlendirme ve İzlem Kılavuzunu” hazırlayarak kronik hava yolu hastalıklarının önlenmesi ve kontrolüne yönelik önemli
adımlar atmıştır.
Yaygınlığı ve etkisi
nedeniyle bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilen hastalıkla mücadelede
toplum farkındalığının artırılması kritik bir aşama olup “15 Kasım Dünya KOAH
Günü” bu misyona hizmet etmektedir. Bu doğrultuda 2023 yılının teması “Nefes Almak Hayattır, Erkenden Harekete
Geçin” olarak belirlenmiş yaşam boyu akciğer sağlığının öneminin vurgulanması amaçlanmıştır.
Biz de
akciğerlerinizi sağlıklı tutabilmeniz ve sağlıklı nefes alabilmeniz için;
·Soluduğunuz ortamın havasını temiz tutmanızı,
·Düzenli ve dengeli beslenmenizi,
· Düzenli egzersiz yapmanızı,
· Yaş grubunuza uygun aşılarınızı yaptırmanızı,
· Sağlığınız için geç kalmadan doktorunuza
başvurmanızı,
tavsiye ediyor, katkılarınız ve desteğiniz için teşekkür ediyoruz.
#NefesAlmakHayattır!
#HayatSizdenUzaklaşmasın!