5 ZİNCİR MARKETE CEZA

Rekabet Kurumu, zincir marketlere yönelik yürütülen fahiş fiyat soruşturmasında, BİM, CarrefourSA, Migros, ŞOK, A101 ve Savola Gıda ve San. Tic. A.Ş.'ye toplam 2 milyar 671 milyon lira idari para cezası verilmesine karar verdi. Kurum, salgın sürecinde fiyat davranışlarının incelenmesine yönelik haklarında soruşturma başlatılan 5 zincir market ve 1 tedarikçi firma temsilcisinin sözlü savunmalarını almıştı.
Rekabet Kurumu, koronavirüs salgını sürecinde fiyat davranışlarının incelenmesine yönelik haklarında soruşturma başlatılan zincir marketler ile tedarikçi firmaların temsilcilerinden sözlü savunma almıştı. Soruşturma heyeti, inceleme ve tespitler sonucunda, 5 zincir market ve 1 tedarikçi firma hakkında idari para cezası uygulanmasını talep etmişti.

REKABET KURUMU'NDA KRİTİK TOPLANTI
Perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile uğraşan zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüsler hakkında yürütülen soruşturmanın sözlü savunma toplantısı, Rekabet Kurumu'nda yapılmıştı. Şirket temsilcileri genel olarak maliyet artışlarına dikkat çekmişti.

"PİYASANIN ORGANİZE EDİLDİĞİ TESPİT EDİLDİ"
Soruşturma heyetince yapılan inceleme ve tespitler sonucunda elde edilen bulguların, ilgili mevzuat ve içtihat çerçevesinde değerlendirildiği belirtilerek, şöyle denilmişti: "Ulusal zincir marketler arasında, doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilen belgelerde 'piyasanın organize edildiği', artırılan fiyatların 'rakiplerle eş zamanlı raflara yansıtılacağı' yönünde ve benzer nitelikte pek çok ifade bulunurken, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiği, yine doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı; fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı; nitekim bu durumun genellikle 'bozuk fiyatların düzelttirilmesi' şeklinde belgelere yansıdığı kanaatine ulaşılmıştır."

FİYATLARIN VE FİYAT GEÇİŞLERİNİN KOORDİNASYONUNUN SAĞLANDIĞINA KANAAT GETİRİLDİ
Rekabet Kurumu'nun pandemi sürecinde perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak yürütülen soruşturma sonucunda toplanan tüm delil, bilgi ve belgeler, düzenlenen rapor, yazılı savunmalar ve sözlü savunma toplantısında yapılan açıklamalar değerlendirildi. Buna göre 5 büyük zincir market arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı ve doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşılmasıyla 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiklerine karar verildi.

FİYATLARIN TÜKETİCİLER ALEYHİNE YÜKSELTİLDİĞİ TESPİT EDİLDİ
Fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığına karar veren Rekabet Kurumu, rakip fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün ve/veya bölge özelinde süratle hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma stratejileri yoluyla teşebbüsler arasındaki danışıklılığa uyumun sürekli olarak gözetildiği, böylelikle 5 büyük zincir marketin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla yine 4. maddenin ihlal edildiğine karar verildi.

REKABET KURUMU'NDAN NİHAİ KARARA İLİŞKİN YAZILI AÇIKLAMA
Kurumdan yapılan nihai karara ilişkin yazılı açıklamada şu ifadeler yer aldı; Koronavirüs salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak yürütülen soruşturma sonucunda; toplanan tüm delil, bilgi ve belgeler, düzenlenen rapor, yazılı savunmalar ve sözlü savunma toplantısında yapılan açıklamalar değerlendirilerek, 28.10.2021 tarihinde yapılan Rekabet Kurumu toplantısında 21-53/747-360 sayı ile aşağıdaki nihai karar alınmıştır:
I. a) Yeni Mağazacılık A.Ş., BİM Birleşik Mağazalar A.Ş., CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi A.Ş., Migros Ticaret A.Ş. ve Şok Marketler Ticaret A.Ş. arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı; yine doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı; fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı; rakip fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün ve/veya bölge özelinde süratle hayata geçirilen fiyat indirimleri ve/veya tedarikçiye iade faturası kesmek gibi cezalandırma stratejileri yoluyla teşebbüsler arasındaki danışıklılığa uyumun sürekli olarak gözetildiği; böylelikle adı geçen teşebbüslerin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt (hub and spoke) özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla, anılan teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiklerine,
b) Yukarıda adı geçen teşebbüslerle birlikte soruşturma tarafı tedarikçilerden Savola Gıda ve San. Tic. A.Ş.'nin de kendi ürünleri bakımından söz konusu perakendeciler arasında raf fiyatları ve fiyat geçişleri konusunda danışıklılığın/koordinasyonun sağlanması ve bu danışıklılığın sürdürülmesi, yine bu çerçevede perakendecilerin geleceğe dönük fiyatları ve fiyat geçiş tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşımına aracılık etmesi yönüyle açıkça perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt (hub and spoke) kartel görünümünde ortaya çıkan anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiğine ve bu ihlal nedeniyle perakendeciler ile birlikte ve eşit derecede sorumlu olduğuna,
c) Bu çerçevede Kanun'un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve "Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik"in (Ceza Yönetmeliği) 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi, ikinci fıkrası ve üçüncü fıkrasının (a) bendi ile 7. maddesinin birinci fıkrası hükümleri uyarınca 2020 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren
1. BİM Birleşik Mağazalar A.Ş.'ye 958.129.194,39 TL;
2. CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi A.Ş.'ye 142.469.772,07 TL
3. Migros Ticaret A.Ş.'ye 517.672.762,75 TL;
4. Savola Gıda ve San. Tic. A.Ş.'ye (Yudum, Sırma ve Egemden) 22.210.998,63 TL;
5. Şok Marketler Ticaret A.Ş.'ye 384.369.037,15 TL;
6. Yeni Mağazacılık A.Ş.'ye (A101) 646.582.329,39 TL idari para cezası verilmesine,

II. a) Sağlayıcı/tedarikçi konumundaki Savola Gıda ve San. Tic. A.Ş.'nin perakende seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle de 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiğine,
b) Bu nedenle adı geçen teşebbüs hakkında 4054 sayılı Kanun'un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve Ceza Yönetmeliğinin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, ikinci fıkrası, üçüncü fıkrasının (a) bendi ile 7. maddesinin birinci fıkrası uyarınca ayrıca 2020 mali yılı sonunda oluşan Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirleri üzerinden takdiren 11.105.499,32-TL idari para cezası verilmesine,
III. a) 1. Çağrı Gıda Temizlik Maddeleri İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
2. Metro Grosmarket Bakırköy Alışveriş Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.
3. Yeni Çağdaş İhtiyaç ve Gıda Maddeleri İnş. Tic. Ltd. Şti.
4. Yunus Market İşletmeleri Ticaret A.Ş.
5. Gratis İç ve Dış Tic. A.Ş.
6. A.S. Watson Güzellik ve Bakım Ürünleri Tic. A.Ş.
7. Karizma Beşler Et Gıda Sanayi ve Tic. A.Ş.
8. Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş.
9. Banvit Bandırma Vitaminli Yem San. A.Ş
10. Söke Değirmencilik San. ve Tic. A.Ş.
11. Katmer Un İrmik San. ve Tic. A.Ş.
12. Evpaş Evyap Paz. ve Tic. A.Ş.
13. Colgate-Palmolive Temizlik Ürün. San. ve Tic. A.Ş.
14. Beypi Beypazarı Tar. Ür. Paz. San. Tic. A.Ş.
15. Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi A.Ş.
16. Johnson and Johnson Sıhhi Malzeme San. ve Tic. Ltd. Şti.
17. Unilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş.
18. Nivea Beiersdorf Kozmetik San. ve Tic. A.Ş.
19. Dentavit Sağlık Ürünleri Tic. Ltd. Şti.
20. Eczacıbaşı Tüketim Ürün. San. ve Tic. A.Ş.
21. Dalan Kimya End. A.Ş.
22. Nestle Türkiye Gıda Sanayi A.Ş.
23. Procter&Gamble Tüketim Malları San. A.Ş. unvanlı teşebbüsler ve Gıda Perakendecileri Derneği tarafından 4054 sayılı Kanun'un ihlal edildiğine yönelik bulguya ulaşılamadığından, ilgili teşebbüsler hakkında idari para cezası uygulanmasına yer olmadığına,
b) Bununla birlikte soruşturma tarafı tüm tedarikçiler ve perakendecilerin gerek kendi pazarlarındaki rakiplerine gerekse de dikey ilişkide bulunan tarafların birbirlerinin rakiplerine ilişkin rekabete hassas bilgilerin değişiminde dikkate almaları gereken hususlarla ilgili olarak soruşturma taraflarına görüş yazısı gönderilmesini teminen Başkanlığa yetki verilmesine gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ İle karar verilmiştir.