Leyla ALTINTAŞ / Uzm. Fizyoterapist / Fiziksel Sağlık

TOPUK DİKENİ

Ayağımızın altında bulunan bölgede kemiklerimizi destekleyen bir bant bulunmaktadır. Bu bant yürümemize yardımcı olup, ayak kavisinin oluşumunu sağlamaktadır. Topuk dikeninde, bandın sürekli gerilimi sonucu topuk bölgesinde ağrı ve kemik uzantısı (diken) oluşur. Topukta kalsiyum birikmesi ile röntgende diken görüntüsü oluşmaktadır. Batan, rahatsız eden yapı diken değildir bandın gerilimi ağrıya yol açmaktadır. Yaz ayları ve sonbahar döneminde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. En büyük sebeplerinden biri yaz döneminde giymiş olduğumuz düz tabanlı terlikler, babetler ve sandaletlerdir. Aşırı kiloda topuğa uzun süre yük binmesine yol açarak ayaktaki yük dağılımını bozar. Diğer bir faktörümüz ise uzun süre ayakta kalmaktır.
Oluşuma neden olan risk faktörleri nelerdir?
-Sert zeminde yapılan yürüme
-Yanlış ayakkabı seçimi
-Koşma, zıplama
-Aşırı kilo
- Cinsiyet (kadınlarda görülme olasılığı daha fazladır)
-Uzun süre ayakta kalma
-Yaşlılık gibi durumlardır.
Topuk dikeninin tipik özelliği, kişi sabah kalktığında ayağının üzerine basmak istemez, topukta bandın yapışma yerindeki ödem, ağrı ve hassasiyete yol açar. 3-5 adım attıktan sonra rahatlama hissi oluşur. Uzun oturmalardan sonra ayağa kalkma ile ağrı artışı görülür. Basmada zorluk, gün içerisi fazla yürümede ağrı oluşması, sert zeminde yürüyünce ağrı, zonklama tarzı şikayetler görülmektedir.
Topuk dikeni tedavisinde amacımız, topukta ağrı ve basıncı azaltıp, bandın esnekliğini artırmaktır. Tedavide en basit ve temel olarak istirahatle ayağı dinlendirip baskıyı azaltarak, ağrı ve ödeme yönelik 10-15 dk buz uygulaması yapmaktır. Uzun süreler ayakta kalma, aktiviteleri azaltma, kilo vermek düzeltilmesi gereken faktörlerdendir. Ayakkabı; ayak kavisini koruyan ve tabanı düz olmayan ayak anatomisine uygun olmalıdır. Yürüme analizi ile ayakta yük dağılımı incelenerek  ayak formuna uygun tabanlık seçimi yapılabilir.
Ameliyat, PRP, steroid enjeksiyonu, Hilterapi, ESWT tedavide kullanılmaktadır. Klinikte sıklıkla kullandığımız ESWT şok dalga tedavisidir.  Ses dalgalarının yüksek basıncı bir başlık yardımı ile topukta ağrı noktalarına  atış yapılarak uygulanır. Ayak altındaki bantta iyileşme sürecini destekler. Tedavide etkinlik oranı yüksektir ve diğer şeçeneklere göre hızlı sonuç elde edilmektedir.
Bu tedavi seçeneklerin herbirinin yanına eklemiz gereken önemli madde egzersizdir. Gün içinde vaktimizi almadan basitçe yapabilceğimiz egzersizler şunlardır;
İlk olarak yataktan kalkmadan ayak parmalarımızı yukarı doğru gererek esnekliğini artırabiliriz. 10 tekrar uygulama yapılmalıdır.
Küçük bir su veya soda şişesini dolapta dondurup oturduğumuz yerde ayağımızın altına koyarak 5-10 dk boyunca ileri geri kaydırma hareketi yapabiliriz. Ayakta soğuktan dolayı hassasiyet oluşturmamak için ince bir çorap giyilmesi tavsiye edilir.
Bir diğer yapabileceğimiz egzersiz ayak altında dikenli top ile öne geri kaydırma hareketi  yapılabilir.