OKUL DÖNEMİNDE BULAŞICI HASTALIKLAR

Kızamık, kızamıkçık, kabakulak, su çiçeği gibi hastalıklara genellikle çocukluk çağı hastalıkları denir. Çocukluk çağının bulaşıcı hastalıkları basit hastalıklar değildir; olası komplikasyon ve ciddi sonuçları ol an enfeksiyonlardır.

ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının çoğunluğu viral enfeksiyonlardır. Akut viral enfeksiyonların en sık görüleni ise soğuk algınlığıdır. En başta gelen soğuk algınlığı olan rinoviruslar bebek ve çocuklarda daha sık görülür ve virüsün esas taşıyıcıları ilkokul çocuklarıdır. Soğuk algınlığı daha çok sonbahar başı ve ilkbahar sonlarında salgınlara yol açar.

ALT SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI
Alt solunum yolu enfeksiyonu çocuklarda sıklıkla görülmektedir. Alt solunum yolu hastalıkları zatürre, bronşit ve bronşiolit olarak yaşanmaktadır. Zatürre; bir diğer adı ile Pnömöni alt solunum yolu hastalığıdır. Virüs ve bakteri sebebiyle görülmektedir. Bronşit; hava yolları sebebiyle oluşan iltihaplanmadır. Bronşit bronşların iltihaplanması sonucu oluşmaktadır. Bronşiolit; bronşiol denilen küçük bronşiollerin iltihaplanması sonucu oluşmaktadır.

KIZAMIK
Kızamık, virüslerin neden olduğu akut, bulaşıcı ve döküntülü bir solunum yolu enfeksiyonudur. En sık olarak kış mevsiminin son aylarında ve ilkbaharda ortaya çıkar. Kızamık virüsü, balgam ve tükürükle temas sonucu bulaşabilir. Hava damlacıkları yoluyla kişiden kişiye geçen oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalığı taşıyan bir kişi hapşırık ya da öksürük mikropların çevreye yayılmasına yol açabilir.
Kızamık virüsünün kuluçka dönemi 10 ila 14 gün sürer. Kuluçka dönemi hastalık etkeni mikropların vücuda girmesi ile hastalık belirtilerinin görülmesi arasında geçen süreye denir. Kızamık virüsün en bulaşıcı olduğu dönem, şikâyetler başlamadan önceki 2 gün ve döküntüler çıktıktan sonraki 4 günü içerir.
Kızamık hastalığında en sık görülen belirti vücutta kırmızı - kahverengi döküntüler ve  ateştir. Belirtiler virüsün vücuda girişinden yaklaşık 9 ila 11 gün sonra başlar. Kızamıkta görülebilen diğer belirtilerden bazıları gözlerde sulanma, göz kapaklarında şişlik, ışığa karşı hassasiyet, boğazda ya da yanak iç yüzünde lekeler, genel vücut ağrısı.

KIZAMIKÇIK
Kızamıkçık, en sık olarak bebek ve çocuklarda görülen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Aşı yoluyla önlenebildiğinden eskiye göre görülme sıklığı azalmıştır.
Kızamıkçık belirtileri her çocukta farklı şekillerde bulunabilir. Hastalıkta ateş, burun akıntısı, öksürük gibi grip benzeri belirtiler sıklıkla görülür. Kızamıkçıkta tipik olarak küçük, parlak kırmızı deri döküntüleri vardır. Döküntüler genellikle kaşıntılı değildir.

KABAKULAK
Kabakulak, özellikle parotis bezlerini etkileyen viral bir enfeksiyondur. Parotis bezleri kulaklarımızın önünde bulunan büyük tükürük bezleridir. Kabakulak bu bezlerden birini ya da ikisini birden etkileyebilen bir enfeksiyondur. Tedavisi yoktur ve bu sebeple aşılama çok önemlidir.
Hastalık, kabakulak virüsünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Durumdan etkilenmiş bir kişiden tükürük, balgam gibi solunum salgıları yoluyla bulaşabilir. Etken ile temas sonucu virüs solunum yolundan tükürük bezlerine gider, burada çoğalır ve bezlerin şişmesine neden olur.
Hastalığa yakalanan bazı insanlarda herhangi bir belirti görülmezken bazı bireylerde ise hafif belirtiler bulunur. Kabakulak hastalığında yüzün bir veya iki tarafında şişmiş ve ağrılı tükürük bezleri, ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik ve yorgunluk, iştah kaybı, mide bulantısı, eklem ağrıları, çiğneme veya yutma sırasında ağrı, ağız kuruluğu gibi belirti ve bulgular görülür.

SUÇİÇEĞİ
Suçiçeği virüsü temel olarak suçiçeği ve zona olmak üzere iki farklı hastalığa sebebiyet verir. Suçiçeği hastalığında virüsün vücuda alınmasından sonra başlayan 2-3 haftalık bir kuluçka süresi vardır. Kuluçka süresinin ardından halsizlik, bitkinlik, ateş ve içi sıvı dolu döküntüler ile kendini belli eder. Ateş ilk birkaç gün hafif seyreder. Genellikle yüz ve boyun çevresinde görülen döküntüler aşırı derecede kaşıntıya neden olur. Bu da çocukların bu vezikülleri ister istemez patlatmasına ve kalıcı izler bırakacak yaralar oluşmasına yol açar. Döküntüler yaklaşık bir hafta süre ile vücutta varlığını sürdürür. Döküntülerin olduğu dönemde virüs yoğun miktarda çevreye saçılır. Hastalığın yayılmasını önlemek için çocukların bu dönemde sosyal ortamlardan izole tutulmasında fayda vardır.
Virüs kaynaklı olmasından dolayı suçiçeği tedavisi belirtilere yönelik olarak planlanır. Döküntülerin kaşıntısını azaltmak amacıyla ılık-soğuk duş almak faydalı olacaktır. Bunun dışında antialerjik ilaç kullanımı da kaşıntıyı azalttığı için tercih edilmektedir. İlk günlerde meydana gelen ateş için çeşitli ateş düşürücü ilaçlar kullanılır. Hastanın serin bir yerde tutulması kaşıntıyı azaltmak için etkilidir; çünkü sıcak hava ve ter kaşıntıyı arttırır. Çocukta bağışıklık sistemini baskılayıcı bir hastalık varsa tedavide normalde gerekli olmayan antiviral ilaçlar kullanılabilir.
Aileler, bu hastalıkları geçiren çocuklarını hem hastalığın kolay atlatılabilmesi hem de diğer çocukları korumak adına bu dönemde okula yollamamalı ve doktor kontrolünde tedavilerini sağlamalıdır.

Uzm. Dr. Pınar KİPER MISIRLIOĞLU
Baypark Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Fotoğraflar