Eyüpsultan Belediyesi Eyüpsultan Tarihi Merkez
(ESTAM) Yönetimi, defin kültürünün önemli parçalarından olan ve Osmanlı
döneminde bir sanat dalı haline gelen, üzerilerindeki yazılar, işaretler ve
sembollerle yapıldıkları dönemin tarihine ışık tutan mezar taşlarını
koruyabilmek için proje geliştirdi.
İlçedeki yaklaşık 10 bin mezar taşına kazınan
tarihi, gelecek kuşaklara aktarabilmek amacıyla yola çıkan ESTAM Yönetimi,
proje kapsamında, mezar taşlarının 3 boyutlu maketini çıkarmaya başladı.
Çıkarılan dijital arşiv sayesinde çalınması veya
hasar görmesi durumunda mezar taşları birebir yeniden yapılabilecek ya da
onarılabilecek.
DİJİTAL ARŞİV OLUŞTURULACAK
ESTAM projesi kapsamında 67 proje olduğunu belirten
Başkan Remzi Aydın, şu bilgileri verdi; "Bu 67 projeden biri de
mezarlıkların ve hazirelerin korunması. Biz Türkiye'de ilk defa tarihi mezar
taşlarımız için koruma amaçlı 3 boyutlu dijital arşiv oluşturuyoruz. Özel
cihazlarla 3 boyutlu olarak bunları taratıyoruz, kayda alıyoruz, arşiv
oluşturuyoruz. Bu mezar taşlarımızın herhangi bir şekilde zarar görmesi halinde
bire bir ölçülü yeniden imalatını yapmak üzere. Aynı zamanda bu mezar
taşlarımızın tercümelerini yaptırıyoruz. Pafta ve kataloglamalarını, peyzaj ve
ışıklandırmalarını yaptırıyoruz. Dolayısıyla bu hazinelerimiz de ESTAM projesi
kapsamında açığa çıkacak. Hem bir dini sembol, figür olarak hem de bir
medeniyet ve mimari ve sanat eseri olarak günümüzde kullanıma ve seyrine
sunulacak"
"OSMANLI MEZAR TAŞLARI, SADECE BİZE
MAHSUS"
"Mezar taşlarının her birinde hikayeler var,
edebi metinler var, ağıtlar, dersler, tavsiyeler var" diyen Başkan Remzi
Aydın, şöyle devam etti; "Aslında her biri bir medeniyet mirası. Belki
mezar taşlarından yola çıkarak o dönemlerde yaşamış insanların hayatlarına,
dolayısıyla o dönemin toplumsal, sosyolojik, kültürel, siyasal birçok alandaki
uygulamalarına, inanışlarına, birikimlerine ulaşabilirsiniz. Medeniyet
açısından mezar taşları önemli bir vasıta. Ayrıca Osmanlı mezar taşları bir çok
ülkede olmayan, sadece bize mahsus bir özellik, bunun kıymetini bilmek
lazım."
Çalışmanın, ilçedeki mezarlıklar, hazireler ve
türbelerdeki mezar taşlarının gelecek kuşaklara aktarımı açısından önem arz
ettiğini dile getiren Başkan Aydın, proje kapsamında, alanda 3 boyutlu tarayıcı
ile mezar taşının birebir modelini çıkardıklarını, daha sonra ofiste üç boyutlu
modellemesini yaptıklarını anlattı.
Bu çalışmanın herhangi bir zarara uğrayan mezar
taşını birebir onarabilme imkanı sağlayacağını vurgulayan Remzi Aydın,
çalışmanın sonunda dijital arşiv oluşturacaklarını söyledi
CBS ÖZNİTELİK BİLGİLERİ / MEZARTAŞI KİMLİKLERİ
Kabirlerin vaziyet planı üzerindeki kodlarına göre
öznitelik bilgileri arcgis ( Coğrafi Bilgi Sistemi)programının bilgi tablosuna
girilmekte.
Bu tabloda kabirlerin hangi döneme ait oldukları,
başlıklarının, desenlerin, üzerindeki Osmanlıca yazıların anlamları gibi
etiketler altında her bir kabrin fotoğrafı, lazer taraması ve koordinatları ile
birlikte kimlikleri oluşturulmakta.
3D MODEL OLUŞTURMA / TARAMA
Her biri kültür mirası niteliği taşıyan mezar
taşları için lazer tarayıcı ile detaylı tarama yapılıp mezar taşının üç boyutlu
modeli oluşturulmakta. Bu model neticesinde kırılan, hasar gören ya da kaybolan
mezar taşlarının yeniden oluşturulması mümkün kılınmakta. Her bir tarama
vaziyet planında belirlenmiş kodlara göre arşivlenmekte ve ihtiyaç halinde
tekrar aynı koda göre taranabilmekte.
HAZİRE MAKETLERİ
Taranmış ve vaziyet planına işlenmiş kabirlerin üç
boyutlu yazıcıdan 1:10 ölçeğinde maketleri oluşturulmakta. Bu maketler
Sertarikzade Tekkesi'ndeki sanatçı hocalarca aslına uygun boyanmakta ve hazire
maketinin bir parçası tamamlanmakta.
Ebussuud Haziresi ile başlanılan arşiv ve maket
çalışması nihayetinde oluşturulacak maket, 1:10 ölçek detayında ilgililerin
ziyaretine sunulabilecek.