MENSTRUAL DÖNGÜDE BESLENME

Bireyler arasında besin tüketimi ve enerji gereksiniminde farklılıklar olmasına karşın, bireyin kendi yaşam sürecinin belirli dönemlerinde de ihtiyaçları değişebilmektedir. Özellikle kadınların anne karnından yaşlılığa kadar geçen yaşam süreci boyunca menstruasyon, gebelik, emziklilik, menopoz gibi birçok fizyolojik durumda beslenme kalıpları farklılık gösterebilir.  Fizyolojik mekanizmalar arasında da menstruasyon kadın yaşamında en uzun süre devam eden süreçtir. Kadının en aktif ve üretken olduğu bu dönem boyunca ortalama 300-400 kadar ovulasyon gerçekleşir. Bu süreç aylık belirli periyotlarla ortaya çıkar ve bireyi fiziksel, duygusal ve davranışsal olarak etkilemektedir.

MENSTRUAL DÖNGÜ VE YEME EĞİLİMLERİ
Menstrual (Adet kanaması) siklusa (Adet döngüsü) bağlı hormonal dalgalanmalar, iştah kontrolü ve yeme davranışını etkileyebilmekte ve besin tüketimini arttırabilmektedir. İştah kontrolünün sağlanması, beslenme düzenine dikkat edilmesi ve bazı küçük önerilerin dikkate alınması sürecin daha rahat geçirilmesini sağlar.

MENSTRUAL DÖNEMDE BESLENME ÖNERİLERİ
* Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanılması ilk ve en önemli adımdır.
* Menstrual dönemde değişen hormonların etkisiyle vücutta su tutumu artabilir ve ödem gelişebilir. Bu dönemde değişen vücut ağırlığının en büyük sebebi olarak görülen bu olayla başa çıkmada kadınların besinsel olarak aldığı önlemler oldukça etkili olmaktadır. Bunlar; su tüketimini arttırmak, birkaç gün öncesinden tuz tüketiminin sınırlandırılması, paketli hazır ürünleri ve salamura besinleri beslenmeden çıkartmak, ödem atımına yardımcı olan ananas, maydanoz, salatalık, bitki çayları gibi besinsel destekler sürecin daha rahat geçmesine yardımcıdır.
* Menstrual dönemde kadınlarda oluşan aşırı tatlı ve başlıca çikolata isteği, birçok fizyolojik mekanizma ile açıklansa da başlıca magnezyum ve serotonin eksikliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. B6 vitamini serotonin sentezlenmesinde görevli kofaktördür. Bu nedenle magnezyum ve B6 vitamininden zengin besinlerin yeterli tüketimi tatlıya olan isteği bir nebze olsun engelleyebilir. Magnezyumun zengin kaynakları olan koyu yeşil yapraklı sebzeler, rafine edilmemiş tahıllar, sert kabuklu meyveler, kuru baklagiller, kakao tozu, muz, avokado, patates ve portakalın yeterli tüketilmesi gerekir. Et, karaciğer, böbrek, balık, tavuk, kuru meyveler, brokoli, muz, havuç, yumurta, avakado, ıspanak ve tam tahıllar da B6 vitamininin zengin kaynaklardır ve tüketilmeleri tatlı krizlerini önlemeye yardımcı olurken premenstrual dönemde oluşan gerginlik, sinirlilik gibi durumların azaltılmasında etkilidir. Bu dönemde tatlı isteğini bastırmak için kuru meyve ve yemişler ile sağlıklı tarifler oluşturulabilir.
* Menstrual dönemde hormonal değişimlerin yaşanması iştah değişikliklerine neden olmaktadır. Özellikle menstrual dönem boyunca bireylerin şeker ve yağ içeriği yüksek besinlere karşı yöneliminin arttığı belirlenmiştir. Bu nedenle özel diyetlerin uygulanması bazı bireylerde menstruasyon döneminde zor olabilir. Menstrual dönemde enerji harcaması arttığı için bu dönem boyunca çok fazla kalori kısıtlanmaması gerekir. Aynı zamanda bireylerin menstrual dönem dışında diyete başlaması diyete uyumu kolaylaştırmaktadır.
* Menstrual dönemde kanama ile birlikte bir miktar demir kaybı yaşanır ve demirin diyetle yerine konulması ile denge yeniden sağlanır ancak bazı kadınlarda genetik ve çevresel etmenlere ya da aşırı kanamaya bağlı anemi gelişebilir. Diyetlerde mutlaka et, tavuk, balık, kurubaklagil, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, pekmez ve kuru meyveler olmalıdır.
* Premenapozal kadınların menapoz öncesi pik kemik kütlesine ulaşması osteoporoza karşı koruyucu rol oynar bu nedende premenapozal kadınlarda kalsiyumun yeterli tüketilmesi önemlidir. Aynı zamanda yapılan araştırmalar yetersiz kalsiyum alımını premenstrual sendrom ile ilişkili bulmuştur. Bu sebeple kalsiyumun başlıca kaynağı olan süt ürünleri yeterli tüketilmelidir.
 

Berra Günlühan
Bayrampaşa Kolan Hospital
Diyetisyen ve Beslenme Uzmanı

Fotoğraflar