KALP YETMEZLİĞİ

Ülkemizde yapılan araştırmalar sonucunda yaklaşık 2 milyonun üzerinde insan kalp yetmezliği yaşamaktadır. Kalp yetmezliği sonucu ölüm oranları başta bağırsak, meme ve prostat kanseri olmak üzere pek çok kanser hastalığına bağlı ölüm oranlarından daha yüksektir. Öte yandan, kalp yetmezliğinin pek çok tipi önlenebilir niteliktedir. Bu nedenle kalp yetmezliği hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak öncelikle gerekli olacaktır. 

Kalp yetmezliği nedir?
Kalbin vücuda yeterli kan pompalayamaması neticesinde, vücut fonksiyonlarında oluşan bozulmalar ile karakterize edilen sağlık sorununa kalp yetmezliği adı verilir. Kalp, bozulan bu durumu tolere etmek için bazen büyüyebilir ve genişlemeye başlayabilir. Bu nedenle kalp yetmezliğine eşlik eden kalp büyümesi de sıklıkla görülen durumlar arasındadır. Çoğunlukla erkeklerde görülen kalp yetmezliği, tedavi edilmediğinde kadınlarda daha yüksek ölüm oranına yol açmaktadır.
Kalp yetmezliği, kalbin her iki tarafını da etkileyen bir durumdur. Akut kalp yetmezliği durumlarında, belirtiler aniden ortaya çıkar ve sonrasında hızlı şekilde kaybolur. Bu durumun nedeni olarak kalp krizi ya da kan akışını kontrol eden kalp kapakçıklarında görülen bir problem gösterilebilir. Buna karşın kronik kalp yetmezliğinde görülen semptomlar sürekli olarak devam eder ve zamanla iyileşme görülmez. Kalp yetmezliği vakalarının büyük çoğunluğunu kronik olanlar oluşturur.

Kalp yetmezliği belirtileri nelerdir?
Kalp yetmezliği belirtileri, hastalığın şiddeti arttıkça şiddetlenen ve çoğu hastada benzer şekilde görülen semptomları içerir. En yaygın görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
• Çabuk yorulma
• İştah kaybı
• Nefes darlığı
• Mide bulantısı
• Ani kilo artışı
• Göğüs ağrısı
• Öksürük
• Pembe veya beyaz renkli balgam çıkarma
• Nabızda düzensizlik (aritmi)
•  Kalp çarpıntısı
• Ayak bilekleri, bacaklar ve karında şişme (ödem)
• Sürekli uyku hali ve konsantrasyon güçlüğü
• Geceleri sık idrara çıkma
• Boyundaki kan damarlarının belirginleşmesi

Kalp yetmezliği nedenleri neler?
Kalp yetmezliği yaşamı tehdit eden, özellikle 65 yaş üzeri hastalarda sık görülen tehlikeli bir işlev bozukluğudur. Genel itibariyle kalp yetersizliğinin ortaya çıkmasına sebep olabilecek risk faktörlerini şu şekilde sıralayabilmekteyiz: 
• Koroner kalp hastalıkları; günümüzde kalp yetmezliğinin ortaya çıkmasında en temel sebep olarak hastada koroner kalp hastalığı olması kabul edilmektedir. Hatta kalp yetmezliği, çoğunlukla kalp krizi sonrasında ortaya çıkmaktadır diyebiliriz.
• Kan basıncı yüksekliği (hipertansiyon); kalpteki kan basıncının yüksekliği, hipertansiyon hastalığıyla tehlikeli boyutlara ulaşabilmekte ve beraberinde kalp yetmezliğini getirebilmektedir.
• Bazı toksinler; aşırı alkol tüketimi gibi durumlarda bazı toksinler sebebiyle kalp yetmezliği ortaya çıkabilmektedir.
• Bazı enfeksiyonlar; bazı virüslere bağlı gerçekleşen kalp kası iltihabı gibi durumlar, kalp yetmezliğini beraberinde getirebilmektedir.
• Bazı metabolik nedenler; şeker hastalığı gibi hastalıklar kalp yetmezliğine sebep olabilmektedir.
• Obezite; obeziteye bağlı aşırı şişmanlık kalp yetmezliğine sebep olabilmektedir.
• Kalp ritmi bozuklukları; çok hızlı ya da çok yavaş kalp hızına sahip olunması gibi durumlar, kalp yetmezliğine yatkınlığı ve beraberinde kalp yetersizliklerini getirebilmektedir.
• Böbrek yetmezliği
• Kansızlık
• Tiroid bezinin fazla ya da az çalışması
Kalp yetmezliğinden korunmak için, kalp yetmezliğine sebep olan bu temel risk faktörlerindeki hastalıklarda erken tanı ve erken tedavi etkili olabilmektedir.

Kalp yetmezliği tanısı nasıl konulur?
Kalp yetmezliği teşhisinde iyi bir fiziki muayene önemli rol oynarken, teknolojideki gelişmeler tanıda yardımcı olmaktadır. Fizik muayenedeki bulgular ve hastadaki şikayetlere göre elektrokardiyografi, kalp ultrasonu yani ekokardiyografi, kalp grafisi, sintigrafi, anjiyografi, kalp MR’ı ve Holter gibi yöntemlerle tanı kolaylıkla konabilmektedir. Son yıllarda kandaki yüksek NT-proBNP seviyesi ile de kolaylıkla teşhis koyulabilmektedir. 

Kalp yetmezliği nasıl tedavi edilir?
Kalp yetmezliğinde tedavi, yetmezliğin sebebine göre uygulanmaktadır.
Öncelikle; idrar söktürücü ilaçlar kullanılarak, kalbin yükü azaltılmaktadır. Kalp yetmezliği hastalarında böbrek fonksiyonları bozulacağından vücutta tuz tutulması gerçekleşecektir. Tuz tutulması, su tutulmasını, su tutulması da kalp yetmezliği, nefes darlığı, çarpıntı, gibi şikayetleri beraberinde getirecektir.
Kalp yetmezliğinde tedavi sebebe yönelik olmalıdır. Eğer sebep kalp kapaklarından kaynaklanıyorsa, ameliyatla kalp kapaklarına müdahale ededilmelidir. Sorunun sebebi koroner arter hastalığı ise yapılacak bypass ameliyatı çok faydalı olabilir. Doğuştan kaynaklanan bir hastalık varsa ameliyatla düzeltilmelidir. Bazı hastalarda ise kalp nakli zorunlu hale gelebilmektedir.
Kalp yetmezliği yaşamı tehdit eden ciddi bir hastalıktır. Erken teşhis riskleri minimuma indirmek için çok önemlidir. Bunun için hastalığın teşhisini alan bireylerin hekimlerinin verdiği öneriler doğrultusunda daha özenli ve dikkatli bir yaşam sürmesi gereklidir. Eğer siz de kalp yetmezliği hastası iseniz veya yukarıda verilen belirtilerden bazılarını taşıyorsanız derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak kalp muayenesinden geçebilirsiniz.

Uz. Dr. Özkan Köse
Özel Rami Hastanesi
Kardiyoloji Bölümü

Fotoğraflar